İnsan niçin başkalarını tenkit eder? Bakınız Bediüzzaman bu konuda ne diyor: “Tenkidin saiki ya nefretin teşeffisidir (öç alma) veya şefkatin tatminidir. Dostun veya düşmanın ayıbını görmek gibi. Sâik-i tenkit, aşk-ı hak veya arzu-yu tenzih-i hakikat olmalı. Selef-i Salihinin tenkitleri gibi.”
Demek ki, hakkı bulmak sevdası ve hakikatin temize çıkması arzusuna dayanan tenkit, yapıcı ve faydalı tenkit oluyor. Aksi ise, tahribe sebep oluyor. Ölçü bu.
“Boynumuzda veya koynumuzda bir yılan veya akrep bulunsa, biri haber verse, ondan darılmak değil, bilâkis memnun oluruz.”diyen Bediüzzaman’a tâbi olarak, göremediğimiz kusur ve noksanlarımızı bize haber verene minnettar oluruz. O nevi müspet tenkitlere açık olunmalıdır. Çünkü tekâmül etmeye vesiledir.
Bununla birlikte, her zaman müspet tenkit yapılmaz. Bazen öyle insafsız ve vicdansızca tenkitler dahilden ve hariçten gelebilir ki; işte her zaman onlara hazır olmak ve hizmetin hukukunu muhafaza etmek için göğsümüzü siper etmek icap eder. Bir saçma ile yıkılan ve ölen bir insan gibi, bir tenkitle hemen yıkılmamak ve morali bozmamak lâzımdır.
Bediüzzaman’ın meslek ve meşrep çizgisinden taviz vermeyen ehl-i hizmete, öyle psikolojik ve soğuk savaş planları uygulanır ki, nereden ve kimden geldiği belli olmayan yıkıcı tenkit rüzgârlarıyla aklınız allak bullak olur. Ruh dünyanızda fırtınalar kopar. Ne yapacağınızı ve nasıl davranacağınızı bilemez hâle gelirsiniz. En tanıdık simalar, o yıkıcı tenkitlerin sözcülüğünü yaparlar. Eliniz kolunuz kırılır, şaşar kalırsınız.
İşte, böylesine psikolojik menfi propaganda savaşlarına maruz kalındığında, fert ve cemaat olarak çelik gibi bir irade, demir gibi bir sebat ve metanet etmek gerekir. O da, hizmetin doğruluğuna ve istikametin hakkaniyetine tahkiki bir şekilde inanmak ve güvenmekle olur. O zaman, yıkıcı tenkitleri göğüslemek fevkalâde kolaylık kazanır.
asyanur.info samicebeci.net (YouTube-Sami Cebeci videoları)
