Hayat

İFRAT VE TEFRİT DEĞİL, ORTA YOL

Bir defaya mahsus olmak üzere bu imtihan meydanı olan dünyaya gönderilen insanlar, hak ve hakikati buldukları takdirde nihayetsiz saadetlere, haktan saptıkları zaman da nihayetsiz azap ve elemlere muhatap olacaklardır.

Cenab-ı Hak, insan bedeninde geçici olarak yerleştirdiği ruhun hayatiyetini devam ettirebilmesi için ona akıl, gazap ve şehvet denilen üç kuvve ihsan etmiştir. Bediüzzaman Hazretlerinin ifade ettiği gibi, bu üç kuvvenin ifrat, tefrit ve vasat denilen üç mertebesi vardır. Meselâ, aklın ifrat mertebesi cerbeze, tefrit mertebesi hiç bir şeyden anlamama anlamına gelen gabavet, vasatı ise hikmettir. Keza, gazap kuvvesinin ifratı tehevvür, yani Allah ve cehannemden bile korkmamak; tefrit mertebesi cebanet, yani korkulmayacak şeylerden dahi korkmak, vasatı ise cesarettir. Keza, şehvet kuvvesinin ifratı fücur; yani helâl ve haram demeden her şeye saldırmak, tefriti humud; yani helâle de iştihası olmamak; vasatı ise iffettir. Bu dokuz mertebenin üçü olan hikmet, cesaret ve iffet hidayettir, geri kalan altısı ise dalâlettir.

Semavî kitaplar ve gönderdiği peygamberler vasıtasıyla insanları ifrat ve tefritten muhafaza ve orta yol olan vasata dâvet eden Cenab-ı Hakkın dâvetine icabet eden müminler, hak ve hakikatin temsilcisi olmuşlar ve olmaya da devam edeceklerdir.

Bahsi geçen üç kuvveden biri olan akıl kuvveti en başta gelmektedir. Onun ifrat ve tefritten uzak tutulup orta yola çekilmesi, diğer kuvvelerin de istikamet üzere olmasının lokomotifidir. Hakkı bâtıl, bâtılı hak gösterecek kadar aldatıcı bir zekâya sahip olan insanlar, cerbeze ve demogoji ile hakkı tahrip edip zarar ve ziyana sebep olsalar bile geçicidir. Çünkü hak, her zaman bâtıla er ya da geç galip gelir. “Müminin ferasetinden korkunuz. Çünkü o, Allah’ın nuruyla nazar eder.”hadis-i şerifi bu hakikate işaret eder.

Hikmetle düşünmek ve hikmetle amel etmek her hayırlı işin başı ve vesilesidir. “Kime hikmet verilmişse, ona çok hayırlar verilmiş demektir.”ayet-i kerimesiyle Cenab-ı Hak, akıl kuvvesinin vasat mertebesi olan hikmet vasfını övmüş ve müminleri ona teşvik etmiştir. Allah, bu duyguların vasat mertebeleriyle hareket etmeyi hepimize nasip etsin, amin.

asyanur.info  samicebeci.net  (YouTube-Sami Cebeci videoları)

Reklam

Yorum Yap