İnsanın işlediği amellerini elmas gibi kıymetli iken, kömüre döndüren en zayıf cihetlerinden biri, amelinde riya ve gösteriş yapmasıdır. İnsanın niyetiyle ilgili olan gösteriş duygusu, sevabı günaha çeviren manevî bir hastalıktır.
İman zayıflığından kaynaklanan bu hisle, Allah’ın rızasını dikkate almayarak sebeplere tapar derecesinde bağlanan böyle insanlar, halklara kendini beğendirmek için gösteriş hastalığına yakalanırlar. İhlâsı ve samimiyeti zedeleyen ve riyakârlığa sevk eden sebeplerin başında tûl-i emel denilen, hep dünyada kalacakmış gibi davranılmasıdır. Halbuki, bu gün toprağın üstünde olduğumuz gibi, yarın toprağın altında olacağız ve amellerimizle baş başa kalacağız. Hiç ihlâsı kırmaya değer mi?
Osmanlı Devletinin yükselme devrinde yapılan büyük eserlerde sadece isim ve tarih verildiği halde, sonlarına doğru küçücük çeşmelerin dört duvarına yazlan kitabeler hep dikkatimi çekmiştir. Eser büyüdükçe söz azalıyor, küçüldükçe lâf çoğalıyor ve gösteriş artıyor. Günümüzde de durum aynı ve değişen pek bir şey yok.
İnsanı riya ve gösterişe sevk eden ve sun’i tavırların içine iten sebeplerin bir kısmı Bediüzzaman tarafından şöyle tespit edilmiş: “Hırs-ı şöhret, hubb-u cah, makam sahibi olmak, emsaline tefevvuk etmek (üstün gelmek) gibi hisler ve insanlara iyi görünmek, tasannukârâne haddinden fazla kendine ehemmiyet verdirmek ve tekellüfkârâne (lâyık olmadığı yüksek makamlarda görünmek) tarzını takınmakla riya eder.”
Bizleri bu tür manevî hastalıklardan haberdar eden ve tedavi çarelerini ders veren Bediüzzaman bakın ne diyor: “Risale-i Nur şakirtleri (talebeleri), eneyi nahnüye tebdil ettikleri, yani enaniyeti bırakıp Risale-i Nur dairesinin şahs-ı manevisinin hesabına çalışması, ben yerine biz demeleri; ve ehl-i tarikatın fenâ fi’ş-şeyh, fenâ fi’r-Resul ve nefs-i emmâreyi öldürmek gibi riyadan kurtaran vasıtaların bu zamanda birisi de fenâ fi’l- ihvan, yani şahsiyetini kardeşlerinin şahs-ı maneviyesi içinde eritip öyle davrandığı için, inşaallah, ehl-i hakikatin riyadan kurtulmaları gibi, bu sır ile onlar da kurtulurlar.”
Evet, gösteriş manevî bir hastalıktır ve varsa ondan kurtulmayı en önemli bir vazife bilmektir. Salih amellerimiz yanar gider de, haberimiz bile olmaz. Allah korusun.
asyanur.info samicebeci.net
